Przejdź do zawartości

Febe (księżyc)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Febe (Phoebe)
Ilustracja
Zdjęcie Febe przekazane przez sondę Cassini,
u góry widoczny krater Jason
Planeta

Saturn

Odkrywca

W. H. Pickering

Data odkrycia

17 marca 1899/16 sierpnia 1898

Charakterystyka orbity
Półoś wielka

12 947 918 km[1]

Mimośród

0,1634[1]

Perycentrum

10 832 000 km

Apocentrum

15 064 000 km

Okres obiegu

548,02 d[1]

Nachylenie do płaszczyzny Laplace’a

175,243°[1]

Długość węzła wstępującego

241,086°[1]

Argument perycentrum

342,500°[1]

Anomalia średnia

53,038°[1]

Własności fizyczne
Wymiary

218,8 × 217 × 203,6 km[2]

Masa

(8,292 ± 0,010) ×1018 kg[2]

Średnia gęstość

1,638 ± 0,033 g/cm³[2]

Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni

0,038–0,050 m/s²[2]

Prędkość ucieczki

0,10 km/s

Okres obrotu wokół własnej osi

0,387 d

Albedo

0,06

Jasność obserwowana
(z Ziemi)

16m

Temperatura powierzchni

75 K

Febe (Phoebe, Saturn IX ) – dziewiąty pod względem wielkości księżyc Saturna, odkryty w 1899 roku przez Williama Pickeringa na zdjęciach wykonanych w 1898 roku. Był to pierwszy satelita odkryty metodą fotograficzną, a także do 2000 roku najdalej położony od Saturna poznany jego księżyc. Jego nazwa pochodzi od Fojbe (Febe), która była tytanidą w mitologii greckiej.

Orbita

[edytuj | edytuj kod]

Febe jest największym księżycem nieregularnym Saturna, krąży od niego czterokrotnie dalej niż najdalszy z większych satelitów – Japet. Należy do tzw. grupy nordyckiej nieregularnych satelitów Saturna, poruszających się ruchem wstecznym po wydłużonych orbitach. Nie jest ona związana pływowo, jak bardziej wewnętrzne satelity planety. Okrążenie Saturna zajmuje Febe 18 miesięcy, podczas gdy jeden obrót dookoła własnej osi trwa tylko 9 godzin.

Budowa

[edytuj | edytuj kod]
Krater Jason na zdjęciu z sondy Cassini

Średni promień Febe to 106,5 kilometrów[2], co stanowi ok. 1/16 promienia ziemskiego Księżyca. Temperatura powierzchni (jednej z najciemniejszych w Układzie Słonecznym) wynosi −198 °C. Pokrywają ją duże kratery, największe z nich mają ponad 80 km średnicy i zbocza wysokie na kilkanaście kilometrów. Jason, największy krater na Febe, ma średnicę 101 km[3].

Febe jest zbudowana w ok. 50% ze skał, zawiera ich o wiele więcej niż typowe księżyce Saturna.

Cechy budowy i orbity wskazują, że Febe może być centaurem (są to planetoidy krążące wokół Słońca pomiędzy Saturnem a Neptunem), złapanym w pole grawitacyjne planety.

Obrazy przesłane przez sondę Cassini pokazały, że warstwa ciemnego materiału jest stosunkowo cienka i już 300–500 m pod powierzchnią znajdują się duże pokłady lodu wodnego. Pył, wybity z powierzchni księżyca przez uderzenia meteorytów, może osiadać na sąsiednich małych satelitach, a także na większych Hiperionie i Japecie (wyjaśniałoby to niezwykłą kontrastowość na jego powierzchni).


Pierścień

[edytuj | edytuj kod]

W październiku 2009 roku poinformowano o odkryciu wielkiego, ale bardzo słabego pierścienia Febe, wewnątrz którego znajduje się orbita księżyca[4].

Przeloty sond kosmicznych w pobliżu Febe

[edytuj | edytuj kod]
  • październik 1981 – Voyager 2 – przelot w odległości 2,2 mln km
  • 11 czerwca 2004 – Cassini – przelot w odległości 2068 km

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Planetary Satellite Mean Orbital Parameters. Jet Propulsion Laboratory, 2013-08-23. [dostęp 2016-02-21]. (ang.).
  2. a b c d e P.C. Thomas. Sizes, shapes, and derived properties of the saturnian satellites after the Cassini nominal mission. „Icarus”. 208 (1), s. 395–401, lipiec 2010. DOI: 10.1016/j.icarus.2010.01.025. (ang.). 
  3. Nazwane kratery na Febe. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS, NASA. [dostęp 2016-02-21]. (ang.).
  4. Odkryto nowy olbrzymi pierścień Saturna. [w:] Astronomia.pl [on-line]. 2009-10-07. [dostęp 2016-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-30)].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
  • Phoebe. [w:] Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dostęp 2018-12-27]. (ang.).
  • Nazwane struktury na powierzchni Febe. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS, NASA. [dostęp 2016-02-21]. (ang.).